Khi đặt mục tiêu định cư lâu dài, nhiều người lựa chọn hình thức thường trú nhân để ổn định cuộc sống tại nước ngoài. Nhưng thường trú nhân là gì, có quyền lợi nào và cần lưu ý những điều gì để duy trì quyền lợi này? Cùng Harvey Law Group Vietnam tìm hiểu bài viết dưới đây để có lời giải đáp.
Thường trú nhân là gì?
Thường trú nhân là tình trạng cư trú hợp pháp của một cá nhân tại một quốc gia hoặc vùng lãnh thổ mà người đó không phải là công dân nhưng được quyền cư trú lâu dài vĩnh viễn. Người sở hữu thẻ thường trú nhân có quyền sống, làm việc và hưởng các phúc lợi xã hội theo quy định của quốc gia sở tại.
Lợi ích khi trở thành thường trú nhân
Khi trở thành thường trú nhân (Permanent Resident – PR), cá nhân sẽ được hưởng nhiều quyền lợi tương đương với công dân của quốc gia sở tại, cụ thể:
- Quyền cư trú lâu dài và hợp pháp
- Thường trú nhân có thể sinh sống lâu dài tại quốc gia đã cấp tư cách này mà không bị giới hạn thời gian lưu trú như visa tạm thời.
- Không cần gia hạn visa định kỳ, giảm thiểu các thủ tục hành chính phức tạp.
- Tự do làm việc và kinh doanh
- Có quyền làm việc cho bất kỳ nhà tuyển dụng nào mà không bị giới hạn (tuỳ yêu cầu của một số quốc gia).
- Được thành lập và điều hành doanh nghiệp theo quy định của nước sở tại.
- Tiếp cận các cơ hội việc làm với chế độ phúc lợi tốt hơn so với lao động nước ngoài tạm thời.
- Hưởng quyền lợi về giáo dục
- Con cái của thường trú nhân có quyền được học tập tại các trường công lập với mức học phí ưu đãi hoặc miễn phí (tùy từng quốc gia).
- Cơ hội tiếp cận các chương trình học bổng, hỗ trợ tài chính và mức học phí như công dân.
- Được phép theo học các trường đại học, cao đẳng mà không cần xin visa du học, học phí như dân bản địa
- Tiếp cận hệ thống y tế và an sinh xã hội
- Được tham gia vào hệ thống bảo hiểm y tế công cộng, hưởng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe với chi phí thấp hoặc miễn phí.
- Có thể nhận trợ cấp xã hội như trợ cấp trẻ em, trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp hưu trí hoặc hỗ trợ tài chính trong trường hợp khó khăn (tùy chính sách từng nước).
- Cơ hội nhập quốc tịch
- Sau một thời gian cư trú nhất định, thường trú nhân có thể đủ điều kiện xin nhập quốc tịch nếu đáp ứng các yêu cầu về thời gian cư trú, ngôn ngữ và văn hóa.
- Khi trở thành công dân, thường trú nhân có thể hưởng toàn bộ quyền lợi như bầu cử và hộ chiếu.
- Dễ dàng bảo lãnh người thân
- Thường trú nhân có thể bảo lãnh vợ/chồng, con cái hoặc cha mẹ đến sinh sống hợp pháp tại quốc gia sở tại.
- Gia đình được hưởng những quyền lợi tương tự, giúp ổn định cuộc sống lâu dài.
- Tự do di chuyển
- Có thể xuất nhập cảnh mà không cần xin visa như những người có visa tạm thời.
- Một số quốc gia cho phép thường trú nhân di chuyển dễ dàng giữa các vùng lãnh thổ hoặc quốc gia trong khu vực (ví dụ: thường trú nhân EU có thể di chuyển giữa một số nước trong khối Schengen).
Sự khác biệt giữa giấy phép cư trú tạm thời và thường trú nhân
Giấy phép cư trú tạm thời và thường trú nhân có sự khác biệt, được thể hiện cụ thể thông qua bảng dưới đây:
| Tiêu chí | Giấy phép cư trú tạm thời | Thường trú nhân (PR) |
| Thời gian cư trú | Có thời hạn, phải gia hạn định kỳ (vài tháng đến vài năm) | Được cư trú lâu dài |
| Quyền làm việc | Có thể bị giới hạn bởi ngành nghề hoặc chủ lao động | Được làm việc tự do, không bị hạn chế |
| Quyền lợi xã hội | Hạn chế, tùy thuộc vào nước cấp phép (bảo hiểm, giáo dục…) | Được hưởng nhiều quyền lợi như công dân bản địa (trừ một số quyền như bầu cử) |
| Điều kiện duy trì | Phải tuân thủ điều kiện visa, gia hạn đúng hạn | Phải cư trú tối thiểu trong thời gian nhất định |
| Quyền bảo lãnh người thân | Giới hạn, tùy quy định của từng nước | Có thể bảo lãnh vợ/chồng, con cái dễ dàng hơn |
| Quyền nhập quốc tịch | Không thể hoặc rất khó khăn | Có thể nộp đơn xin nhập tịch sau một khoảng thời gian nhất định |
| Tính ổn định | Bị ràng buộc bởi thời gian và điều kiện visa, dễ bị trục xuất | Ổn định hơn, ít nguy cơ bị thu hồi (trừ trường hợp vi phạm nghiêm trọng) |
So sánh thường trú nhân và công dân
Điểm giống nhau
Cả thường trú nhân và công dân đều có quyền cư trú hợp pháp tại quốc gia sở tại. Cá nhân có thể sinh sống lâu dài mà không cần gia hạn thị thực, giúp ổn định cuộc sống và công việc.
Về quyền làm việc, cả hai đều được phép lao động hợp pháp mà không cần xin giấy phép lao động riêng, có thể làm việc trong nhiều lĩnh vực và được hưởng các quyền lợi như hợp đồng lao động, bảo hiểm xã hội và bảo vệ từ luật lao động.
Một điểm chung quan trọng khác là khả năng tiếp cận phúc lợi xã hội. Cả thường trú nhân và công dân đều có thể sử dụng hệ thống y tế công, tham gia bảo hiểm sức khỏe, được học tập trong các cơ sở giáo dục công lập và hưởng một số trợ cấp xã hội như bảo hiểm thất nghiệp hoặc hỗ trợ tài chính (tùy từng quốc gia).
Bên cạnh đó, cả hai đều có quyền sở hữu tài sản và bất động sản theo quy định của pháp luật. Cá nhân có thể mua nhà, đầu tư và sử dụng tài sản như một người bản địa, không bị hạn chế như người nước ngoài không có tư cách thường trú.
Cuối cùng, cả thường trú nhân và công dân đều được pháp luật bảo vệ trong các vấn đề dân sự, hình sự và lao động cụ thể như: có quyền khiếu nại, khởi kiện và được hưởng sự bảo vệ của hệ thống pháp luật nước sở tại.
Điểm khác nhau
Sự khác biệt giữa tình trạng thường trú nhân và công dân như sau:
| Tiêu chí | Thường trú nhân | Công dân |
| Quyền cư trú | Được cư trú lâu dài nhưng có thể mất tư cách nếu vi phạm điều kiện cư trú. | Được cư trú vĩnh viễn mà không bị hạn chế. |
| Hộ chiếu | Không được cấp hộ chiếu của quốc gia sở tại, chỉ dùng hộ chiếu nước gốc. | Được cấp hộ chiếu quốc gia, hưởng quyền đi lại quốc tế dễ dàng hơn. |
| Quyền bầu cử | Không có quyền bầu cử hay ứng cử vào các vị trí chính trị. | Có quyền bầu cử, ứng cử và tham gia chính quyền. |
| Nghĩa vụ quân sự | Không bắt buộc (tùy quốc gia). | Phải thực hiện nghĩa vụ quân sự (tùy quy định quốc gia). |
| Quyền bảo lãnh thân nhân | Có thể bảo lãnh nhưng bị hạn chế về điều kiện và số lượng, thời gian chờ thường lâu hơn. | Dễ dàng bảo lãnh người thân hơn, với ít điều kiện hơn. |
| Quyền sở hữu tài sản | Được sở hữu tài sản và bất động sản nhưng có thể bị giới hạn một số quyền lợi. | Được sở hữu tài sản và bất động sản mà không có hạn chế nào. |
| Phúc lợi xã hội | Được hưởng phúc lợi y tế, giáo dục, an sinh xã hội nhưng có thể bị giới hạn một số chương trình. | Được hưởng đầy đủ phúc lợi và hỗ trợ từ chính phủ. |
| Thời gian lưu trú bên ngoài | Có thể mất tư cách thường trú nếu rời khỏi quốc gia quá lâu mà không xin phép. | Không bị giới hạn thời gian ở nước ngoài, vẫn giữ quốc tịch. |
| Cơ hội nhập quốc tịch | Có thể xin nhập quốc tịch sau một thời gian cư trú theo quy định. | Đã là công dân, không cần xin nhập quốc tịch. |
Những quốc gia có chương trình thường trú nhân thu hút Nhà đầu tư nước ngoài
Thường trú nhân Mỹ (Thẻ Xanh)
Người sở hữu thẻ Xanh Mỹ có quyền sinh sống, làm việc và học tập lâu dài tại Mỹ. Đây là bước quan trọng nếu muốn nhập quốc tịch Mỹ sau này. Có nhiều cách để trở thành thường trú nhân Mỹ, trong đó phổ biến nhất gồm:
- Diện việc làm (EB-1, EB-2, EB-2 NIW, EB-3, EB-4): Dành cho lao động có tay nghề, chuyên gia, nhà nghiên cứu, nhân tài xuất sắc, nhà đầu tư, giám đốc điều hành.
- Diện đầu tư (EB-5): Dành cho những nhà đầu tư nước ngoài muốn định cư tại Mỹ bằng cách đầu tư từ $800,000 vào một bất động sản.
- Định cư Mỹ diện bảo lãnh gia đình: Dành cho những ai có mối quan hệ với công dân Mỹ, có thể là vợ/chồng, con cái, cha mẹ hoặc anh chị em.
Quyền lợi của thường trú nhân Mỹ:
- Được hưởng quyền lợi về an sinh xã hội, bảo hiểm y tế và giáo dục.
- Có thể xin nhập quốc tịch Mỹ sau 5 năm cư trú hợp pháp (hoặc 3 năm nếu kết hôn với công dân Mỹ).
- Có thể gia hạn Thẻ xanh Mỹ sau mỗi 10 năm (nếu đáp ứng đủ điều kiện).
- Được luật pháp Mỹ, tiểu bang cư trú và khu vực pháp lý địa phương bảo vệ.
Thường trú nhân Canada
Canada có chính sách nhập cư cởi mở, tạo điều kiện cho người nước ngoài lấy thường trú nhân thông qua các chương trình phổ biến như:
- Express Entry: Dành cho lao động có kỹ năng theo các diện Federal Skilled Worker (FSW) , Federal Skilled Trades (FST) và Canadian Experience Class (CEC) .
- Provincial Nominee Program (PNP): Các tỉnh bang đề cử lao động có tay nghề.
- Chương trình Start-up Visa Canada: Dành cho doanh nhân nước ngoài với những ý tưởng kinh doanh đột phá nhập cư vào Canada.
- Chương trình bảo lãnh gia đình: Bảo lãnh vợ/chồng, con cái hoặc cha mẹ để lấy thường trú nhân.
Lợi ích khi trở thành thường trú nhân Canada:
- Có thể bảo lãnh vợ/chồng và con cái phụ thuộc cùng đến Canada
- Được hưởng hệ thống y tế và giáo dục chất lượng cao.
- Có thể tự do làm việc, kinh doanh tại bất kỳ tỉnh bang nào.
- Có thể xin nhập quốc tịch Canada sau khi sống đủ 3 năm trong vòng 5 năm gần nhất.
-
Canada có chính sách nhập cư cởi mở, giúp người nước ngoài dễ dàng lấy thường trú nhân
Những lưu ý sau khi trở thành thường trú nhân
Khi trở thành thường trú nhân, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Tuân thủ luật pháp: Thường trú nhân phải tuân theo các quy định pháp luật của quốc gia cư trú bao gồm cả luật nhập cư, luật hình sự và nghĩa vụ thuế để tránh mất tư cách thường trú nhân. Vi phạm có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như bị phạt, tù hoặc thậm chí bị trục xuất.
- Duy trì tình trạng thường trú: Không rời khỏi quốc gia cư trú quá lâu nếu không có giấy phép hợp lệ. Nếu ở ngoài lãnh thổ quá thời gian cho phép, bạn có thể bị mất tư cách thường trú. Chẳng hạn cho một số quốc gia như:
- Mỹ: Không nên rời khỏi quốc gia này quá 6 tháng liên tục nếu không có giấy phép tái nhập cảnh. Nếu vắng mặt quá một năm mà không có giấy phép tái nhập cảnh, có thể bị mất tư cách thường trú nhân.
- Canada: Cần ở Canada ít nhất 730 ngày trong vòng 5 năm, thời hạn này không cần liên tục để duy trì tư cách thường trú.
- Gia hạn thường trú nhân: Luôn kiểm tra thời hạn của thẻ cư trú và nộp hồ sơ gia hạn trước khi hết hạn.
Hy vọng bài viết trên đã giải đáp phần nào thắc mắc của bạn về câu hỏi “Thường trú nhân là gì?”. Nếu bạn vẫn chưa rõ hoặc cần được tư vấn về thủ tục định cư Canada, Mỹ, Châu Âu hãy liên hệ cho các luật sư di trú tại Harvey Law Group Vietnam ngay hoặc thông qua Hotline 091.444.1016 để được hỗ trợ nhé.
